Huấn luyện chim Ưng săn mồi từ nhỏ giúp chim khơi dậy bản năng một cách có kiểm soát, với cách huấn luyện đòi hỏi người nuôi cần sự kiên nhẫn, kỹ năng và hiểu biết về tập tính của loài chim này. Quá trình này bao gồm việc làm quen chim với con người, huấn luyện bay và cuối cùng là huấn luyện săn mồi.
Bài viết dưới đây của chimcanh.org sẽ hướng dẫn bạn cách huấn luyện chim Ưng Săn mồi hiệu quả cho người mới tập nuôi.
Chọn chim Ưng phù hợp để huấn luyện
Chọn chim Ưng phù hợp để nuôi huấn luyện.
Việc chọn chim ưng để huấn luyện săn mồi là bước quyết định thành bại của toàn bộ quá trình huấn luyện. Sau đây là những tiêu chí để chọn một con chim Ưng săn mồi để nuôi và huấn luyện.
- Chim Ưng có đôi mắt sáng, mỏ thẳng chắc khỏe không lệch vẹo, móng sắc, chân khỏe, vảy chân mịn, không sưng.
- Chim có bộ lông mượt, đều, không rụng loang lổ trừ khi đang thay lông.
- Chim có thân hình cân đối, không quá gầy, ngực nở bụng ức đầy đặn.
- Chim tuổi còn non tầm 1 – 2 tháng tuổi nhưng đã tự ăn và bay nhẹ.
- Chim không quá nhát người, ít sợ môi trường mới.
- Chim nhập khẩu hoặc sinh sản nhân tạo có giấy tờ hợp pháp. Người nuôi nên mua từ trại nuôi uy tín, nơi có kinh nghiệm về huấn luyện chim săn.
Lưu ý:
- Chim non (eyass) dễ huấn luyện hơn nhưng cần thời gian chăm sóc dài phù hợp với người mới tập nuôi.
- Chim bổi (wild caught) mạnh mẽ nhưng khó thuần, cần nghệ nhân dày dạn kinh nghiệm.
- Không mua chim hoang bắt trộm: vừa vi phạm pháp luật, vừa dễ nhiễm bệnh và cực kỳ khó huấn luyện.
- Tránh chọn những con chim Ưng có dấu hiệu như run rẩy, không chịu đứng vững, thở khò khè, há mỏ liên tục, phân lỏng, mắt mờ bị đóng màng.
Chuẩn bị các trang bị cần thiết để huấn luyện chim Ưng
Các dụng cụ cần thiết cần chuẩn bị để huấn luyện chim Ưng.
- Mũ trùm đầu: Mũ trùm đầu giúp chim Ưng giữ bình tĩnh và tập trung khi di chuyển.
- Chuông: Chuông giúp người huấn luyện xác định vị trí của chim Ưng trong quá trình huấn luyện.
- Găng tay da: Để đỡ chim Ưng đậu mà không bị thương
- Xích chân và vòng chân: Giữ chim an toàn.
- Chuồng nuôi: Nơi ở của chim, thoáng, yên tĩnh, có cầu đậu.
- Thiết bị định vị: GPS có thể được sử dụng để theo dõi vị trí của chim Ưng, đặc biệt là trong quá trình huấn luyện săn mồi ở những khu vực rộng lớn.
Các bước huấn luyện chim Ưng săn mồi
Sau đây chimcanh.org sẽ hướng dẫn bạn các bước để huấn luyện chim Ưng săn mồi từ nhỏ hoặc chim bổi mới mua về, giúp chim nhanh nghe lời.
Ảnh chim Ưng đẹp nhất.
Giai đoạn thuần hóa
Giai đoạn thuần hóa là giai đoạn cho chim làm quen với người nuôi và tạo sự tin tưởng tuyệt đối giữa chim và người. Người huấn luyện cần cho chim ăn, vuốt ve và dành thời gian tiếp xúc để chim quen dần và tin tưởng.
Cách thực hiện
- Đeo mũ trùm cho chim Ưng ngồi trên tay nhiều giờ mỗi ngày.
- Vừa giữ chim Ưng vừa nói chuyện nhẹ nhàng cho chim nghe giọng quen.
- Sau 2–3 ngày thử bỏ mũ trùm chim Ưng đưa thức ăn bằng tay.
- Lặp lại nhiều lần cho đến khi chim ăn ngay cả khi có người kề bên.
- Thời gian cho chim làm quen với người từ 3 – 7 ngày tùy từng cá thể.
- Sử dụng găng tay: Chim ưng được huấn luyện để đậu trên găng tay của người huấn luyện, đây là một phần quan trọng của quá trình huấn luyện.
Huấn luyện chim Ưng tập bay
- Tập cho chim Ưng bay ở tầm thấp: Ban đầu, chim sẽ được tập bay ở tầm thấp sau đó tăng dần độ cao.
- Sử dụng mồi: Người huấn luyện sử dụng mồi (thịt, chim nhỏ) để dụ chim Ưng bay đến và bắt mồi, sau đó thưởng cho chim khi chúng bắt được mồi.
- Tăng dần khoảng cách bay: Sử dụng bóng bay hoặc diều để mở rộng phạm vi bay của chim giúp chim quen với việc săn mồi trên không.
Lưu ý:
- Không cho chim ưng ăn no trong quá trình huấn luyện.
- Chim chỉ bay về nếu nó đói vừa phải, không đói gắt, không quá no.
Huấn luyện chim Ưng săn mồi giả
- Trước tiên người nuôi cần dạy chim ưng tấn công mục tiêu giả (lure) túi da có gắn thịt buộc vào dây dài, để dạy chim tập trung lao vào con mồi đang chuyển động.
- Mô phỏng đường bay của con mồi: quăng lure có dây hoặc điều khiển lure để chim lao theo và bắt. Khi chim ưng bắt trúng thì cho ăn ngay phần thịt bên trong và lặp lại để tăng độ nhạy, sức rướn và phản xạ săn mồi của chim Ưng.
- Kiên nhẫn và quan sát: Quá trình huấn luyện săn mồi đòi hỏi sự kiên nhẫn và quan sát kỹ lưỡng để điều chỉnh phương pháp huấn luyện phù hợp với từng cá thể chim.
Huấn luyện chim Ưng săn mồi thật
Khi đã huấn luyện chim ưng săn mồi giả thì hóa từ tập luyện sang thực chiến.
Cách thực hiện:
- Chọn bãi săn rộng, có mồi thật như chim cút, bồ câu, thỏ đồng.
- Mang chim ra, tháo dây chân và thả mồi ra hiệu gọi để chim đuổi bắt.
- Dù chim có săn mồi thành công hay không thì người nuôi vẫn phải cho chim phần thưởng để duy trì hứng thú.
Thức ăn cho chim Ưng khi huấn luyện săn mồi
Thức ăn cho chim Ưng thường là khoảng 1/10 trọng lượng của chim, nên cần cân chim để biết khối lượng thức ăn cần thiết để cho chim ăn mỗi ngày. Chim Ưng là loài chim ăn thịt nên chúng thường ăn các loài chim nhỏ, cá, chuột, thỏ, rắn,…
Cần kiểm soát trọng lượng của chim Ưng vì nếu chim quá no thì lười bay, còn nếu quá đói thì chim dễ bỏ trốn hoặc mất sức.
Lưu ý cần biết khi huấn luyện chim Ưng săn mồi
Những lưu ý cần biết khi huấn luyện chim Ưng.
- Huấn luyện chim Ưng cần sự kiên nhẫn và thời gian cho nên bạn không nên nóng vội và quát mắng, đánh đập chim Ưng khiến chim sợ hãi.
- Luôn giữ an toàn cho chim khi ra ngoài bằng dây bay hoặc thiết bị định vị.
- Không bắt chim Ưng luyện tập quá sức mỗi buổi chỉ nên tập 15 – 30 phút.
- Hãy tôn trọng bản năng hoang dã của chim Ưng và đối xử với chúng bằng sự tôn trọng.
Huấn luyện chim Ưng săn mồi là quá trình thử thách lòng kiên nhẫn và kỹ năng của người nuôi. Bạn không huấn luyện chim phục tùng, mà giúp nó phát huy bản năng một cách có kiểm soát.
Bạn đừng quên truy cập vào chuyên mục BLOG của trang chimcanh.org, để đón đọc những bài viết mới nhất về các loài chim trên thế giới tại đây nhé.